Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Oρισμένες αλλεργίες όπως το αλλεργικό άσθμα ή η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν έξαρση την άνοιξη και παρουσιάζουν ύφεση το καλοκαίρι. Ωστόσο, κάποιες άλλες αλλεργικές παθήσεις, όπως το αλλεργικό εξάνθημα, κάνουν την εμφάνιση τους την καλοκαιρινή περίοδο και μπορεί να κρύβουν αρκετούς κινδύνους.

Το αλλεργικό εξάνθημα τις περισσότερες φορές εκδηλώνεται με συγκεκριμένες ενδείξεις, όπως απλό ερύθημα (κοκκινίλα), πομφούς (κόκκινες περιοχές ανασηκωμένες από το υπόλοιπο δέρμα) ή βλατίδες (πρωτοπαθή εξανθήματα-σπυράκια του δέρματος)  που συνήθως προκαλούν φαγούρα.

Τα αλλεργικά εξανθήματα του καλοκαιριού μπορούν να εμφανιστούν σε όλο το σώμα, τις περισσότερες φορές ωστόσο, παρουσιάζονται στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος, όπως είναι το πρόσωπο και ο λαιμός καθώς τα άνω και κάτω άκρα. Τα σημεία του δέρματος στα οποία έχει εμφανιστεί αλλεργικό εξάνθημα, ενδέχεται να μεταβάλλονται από ώρα σε ώρα, ενώ μία αλλεργική αντίδραση μπορεί να διαρκέσει από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες.

Η αντίδραση ενδέχεται να είναι τοπική, δηλαδή να περιορίζεται μόνο στο σημείο που ήρθε σε επαφή με τον αλλεργιογόνο παράγοντα, ή συστηματική, δηλαδή να επηρεάζει ολόκληρο το σώμα.

Αιτίες εμφάνισης αλλεργικού εξανθήματος το καλοκαίρι

Ηλιακή κνίδωση (Αλλεργία στον ήλιο)

Η ηλιακή κνίδωση είναι η εκδήλωση αλλεργικού εξανθήματος με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Από τη στιγμή έκθεσης στον ήλιο, το αλλεργικό εξάνθημα εμφανίζεται πολύ άμεσα και υποχωρεί σε λίγες ώρες.  Σπανίως, η εμφάνισή του μπορεί να θυμίζει και έγκαυμα από τον ήλιο.  

Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής

Οι κρέμες και τα καλλυντικά που χρησιμοποιούμε το καλοκαίρι, (αντηλιακά, κρέμες & επιθέματα αδυνατίσματος κ.ο.κ) μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές δερματίτιδες σε άτομα με ευαισθησία. Ο ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης αυτών των περιστατικών είναι η αποφυγή των βλαπτικών προϊόντων και η χρήση τοπικών κορτικοειδών.

Φωτοδερματίτιδα (Αλλεργία σε φάρμακα ή καλλυντικά)

Για τη φωτοδερματίτιδα, τις περισσότερες φορές ευθύνεται η χρήση ορισμένων φαρμάκων ή καλλυντικών σε συνδυασμό με την ηλιακή έκθεση . Ως ενδεδειγμένη λύση αντιμετώπισης, συνήθως προτείνεται η αποφυγή συγκεκριμένων αντηλιακών κρεμών καθώς επίσης η χρήση τοπικών κορτικοειδών.  

Αλλεργία σε έντομα

Πολύ συχνή αιτία εξανθημάτων το καλοκαίρι σε εκτεθειμένα μέρη του σώματος (πρόσωπο, λαιμό, χέρια, πόδια) είναι το τσίμπημα από έντομα (κουνούπια, μέλισσες, σφήκες κ.ο.κ).

Τα τσιμπήματα αυτά, στα μη ευαισθητοποιημένα άτομα, προκαλούν ακριβώς στο σημείο της επαφής μία μικρή ήπια αντίδραση (ερυθρότητα, πόνο, οίδημα).  Αντίθετα, στα άτομα με ευαισθησία στα τσιμπήματα εντόμων, υπάρχει το ενδεχόμενο  εκτεταμένης αντίδρασης στην ευρύτερη περιοχή του τσιμπήματος, κνίδωσης σε όλο το σώμα ακόμα και αλλεργικού σοκ, το οποίο μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορες μορφές, όπως καθολική κνίδωση, δύσπνοια, μέχρι και απώλεια των αισθήσεων. Τα άτομα με διαγνωσμένη ευαισθησία στα υμενόπτερα θα πρέπει να είναι ενημερωμένα σχετικά και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης. Επίσης ως προς την ευαισθητοποίηση ειδικά στη μέλισσα και σφήκα θα πρέπει να προγραμματίσουν έναρξη απευαισθητοποίησης – ανοσοθεραπείας, μέσω αλλεργιολόγου, ώστε να επιτευχθεί μόνιμη θεραπεία και να αποφευχθεί οριστικά ο κίνδυνος αλλεργικού σοκ. 

Τροφική αλλεργία

Το καλοκαίρι είναι συχνή η κατανάλωση τροφών, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν από απλό αλλεργικό εξάνθημα μέχρι ισχυρό αλλεργικό σοκ. Οι τροφές αυτές είναι πολύ συχνά τα θαλασσινά ( κυρίως οστρακοειδή), όπως και συγκεκριμένα καλοκαιρινά φρούτα όπως το σταφύλι, ροδάκινο, βερίκοκο, σύκο, χωρίς όμως να αποκλείονται τα υπόλοιπα. Για το αλλεργικό εξάνθημα που οφείλεται σε τροφική αλλεργία, η μόνη αγωγή είναι η πρόληψη.

Αιμορραγικό εξάνθημα

Στις περιπτώσεις που ένα εξάνθημα είναι αιμορραγικό, δηλαδή δεν γίνεται άσπρο αν το πιέσεις αλλά θυμίζει έντονα μελανιά, πρέπει να εκτιμάται από αλλεργιολόγο άμεσα.

Αντιμετώπιση αλλεργικού εξανθήματος

Όπως προαναφέραμε, σε περιπτώσεις ήπιου αλλεργικού εξανθήματος, αυτό που ενδείκνυται είναι η απομάκρυνση του βλαπτικού παράγοντα. 
Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με άμεση σοβαρή αντίδραση του οργανισμού, συνιστάται η χρήση τοπικών αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων με υδροκορτιζόνη, ή σπανιότερα ( και πάντα σε συμφωνία με αλλεργιολόγο) η λήψη αντιισταμινικού. 
Στα πολύ επείγοντα περιστατικά με σοβαρότατες αντιδράσεις, όπως η αναφυλαξία, είναι επιτακτική ανάγκη η άμεση ιατρική βοήθεια ή η μεταφορά σε νοσοκομείο.
Επιπλέον, άτομα που έχουν διαγνωσμένο πρόβλημα αλλεργίας, ενδείκνυται να έχουν πάντοτε μαζί τους set επείγουσας αντιμετώπισης με ένεση αδρεναλίνης και κορτιζόνη, για τα οποία χρειάζεται να τους έχουν δοθεί πρώτα λεπτομερείς οδηγίες χρήσης.