Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Το άσθμα είναι μια  χρόνια ετερογενής φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών με συχνότητα 1-29%  παγκοσμίως . Χαρακτηρίζεται από βήχα, δύσπνοια, συριγμό, συσφιγκτικό αίσθημα στο στήθος και μεταβλητό περιορισμό εκπνευστικής ροής. Η συμπτωματολογία συχνά συνοδεύεται από νυκτερινές αφυπνίσεις και βρογχική υπεραπαντητικότητα σε ειδικά και μη ειδικά ερεθίσματα. Η πορεία του άσθματος είναι μεταβλητή με υφέσεις και εξάρσεις ενώ δύναται να επιδεινωθεί από εκλυτικούς παράγοντες όπως ιώσεις, άσκηση, εισπνοή κρύου αέρα, έκθεση σε ερεθιστικούς ή αλλεργιογόνους παράγοντες. Οι εξάρσεις μπορεί να οδηγήσουν σε παροξυσμό ποικίλης έντασης που να αντιμετωπισθεί με συστηματικά στεροειδή, να οδηγήσει σε επίσκεψη σε Τμήμα Επειγόντων Νοσοκομείου, νοσηλεία ή ακόμη και να γίνει επικίνδυνος για τη ζωή του ασθενούς.

Το άσθμα εκφράζεται κλινικά με τη μορφή διαφορετικών φαινοτύπων: αλλεργικό, μη αλλεργικό, όψιμης έναρξης, με επίμονο περιορισμό αεροροής, με παχυσαρκία. Το αλλεργικό άσθμα είναι ο πιο συχνός (60-70%) και εύκολα αναγνωρίσιμος φαινότυπος. Συχνά ξεκινά νωρίς στη ζωή ενώ είναι αρκετά σύνηθες να αποτελεί τη συνέχεια άλλων αλλεργικών νοσημάτων όπως ατοπική δερματίτιδα, τροφική αλλεργία, αλλεργική ρινίτιδα ένα φαινόμενο γνωστό και ως αλλεργική παρέλαση. Ειδικότερα ένα ασθενής με αλλεργική ρινίτιδα έχει 30% πιθανότητα κάποια στιγμή στη ζωή του να εμφανίσει αλλεργικό άσθμα ενώ αντίστροφα ο ασθενής με αλλεργικό άσθμα έχει 80% να έχει και αλλεργική ρινίτιδα, φαινόμενο το οποίο έχει οδηγήσει στο να θεωρούμε νόσο των ενιαίων αεραγωγών τη συνύπαρξη των δύο οντοτήτων.

Η διάγνωση του άσθματος θα τεθεί με βάση το λεπτομερές ιστορικό, την ακρόαση που συνήθως θα αποκαλύψει εκπνευστικό  συριγμό στην ήρεμη ή τη βίαιη εκπνοή και τη σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολής με αποφρακτικού τύπου ευρήματα τα οποία εμφανίζουν μεταβλητότητα. Η αλλεργική αιτιολογία θα επιβεβαιωθεί με θετικό κλινικοεργαστηριακό έλεγχο ο οποίος δεν αρκεί να είναι απλά θετικός αλλά να συσχετίζεται με την κλινική εικόνα του ασθενούς.

Το πιο σημαντικό στοιχείο σχετικά με την αντιμετώπιση του άσθματος είναι ο έλεγχος. Το άσθμα ανάλογα με τη συχνότητα ημερήσιων συμπτωμάτων, νυκτερινών αφυπνίσεων, τον περιορισμό φυσικών δραστηριοτήτων και την έκτακτη ανάγκη -λήψη ανακουφιστικής αγωγής ορίζεται ως μη ρυθμισμένο, μερικώς ρυθμισμένο ή καλά ρυθμισμένο. Το επίπεδο αγωγής το οποίο απαιτείται ώστε να ρυθμιστεί το άσθμα καθορίζει και το στάδιο βαρύτητας του: διαλείπον, ήπιο, μέτριο, σοβαρό επίμονο. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει κυρίως τη χορήγηση β-2 διεγερτών, εισπνεόμενων στεροειδών, αντιλευκοτριενικών δηλαδή μοντελουκάστης. Η ανοσοθεραπεία έναντι των αεροαλλεργιογόνων  έχει ένδειξη στην αλλεργική ρινίτιδα και στα πρώτα στάδια του άσθματος. Στο πιο σοβαρό στάδιο μπορούν να χορηγηθούν εκλεκτικά αντιχολινεργικά και βιολογικοί παράγοντες έναντι IgE, IL5, IL5 -Ra, TSLP, IL4 και 13 μορίων με σημαντικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της νόσου.