Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Η τροφική αλλεργία αυξάνεται, παγκοσμιώς,  με ταχύτερο ρυθμό από οποιαδήποτε άλλη αλλεργική διαταραχή . Ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας στην Ευρώπη είναι αβέβαιος. Χρησιμοποιώντας τις τροφικές προκλήσεις ως κριτήριο για τη διάγνωση, ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας στην Ευρώπη εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 3 και 4%, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Περίπου το 75% των αλλεργικών αντιδράσεων μεταξύ των παιδιών στην Ευρώπη οφείλονται σε αυγά, φιστίκια, αγελαδινό γάλα, ψάρια και διάφορους ξηρούς καρπούς. Τα γαστρεντερικά σκουλήκια αντιπροσωπεύουν ένα τεράστιο παγκόσμιο φορτίο ασθενειών, με περισσότερους από 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους να έχουν μολυνθεί. Παραδοσιακά, αυτά τα παράσιτα είναι πολύ πιο διαδεδομένα στις αναπτυσσόμενες από τις ανεπτυγμένες χώρες.

Ίσως το σημαντικότερο ζωονοσογόνο νηματώδες παράσιτο ψαριών γλυκού νερού που είναι το Eustrongylides spp., εκ των οποίων το σημαντικότερο είδος είναι το Eustrongylides excises . Σε ανθρώπους που έχουν καταναλώσει ωμά ή μισοψημένα ψάρια, τα είδη Eustrongylides spp. έχουν προκαλέσει γαστρίτιδα και εντερική διάτρηση . Οι ανθρώπινες λοιμώξεις με Eustrongylides spp. συμβαίνουν μετά την κατάποση ωμού ή κακώς μαγειρεμένου κρέατος ψαριού, καθώς τα ψάρια δρουν ως ενδιάμεσοι ξενιστές στην ανάπτυξη του κύκλου ζωής τους. Η παθογένεια στον άνθρωπο μπορεί να είναι διαφορετική και, τις περισσότερες φορές, πιο εμφανής από αυτή που παρατηρείται στα πουλιά, τους φυσικούς οριστικούς ξενιστές αυτού του είδους. Eustrongylides spp. έχουν αναφερθεί σε διάφορα ψάρια γλυκού νερού στην Ιαπωνία, το Ιράν, την Παπούα Νέα Γουινέα, τον Καναδά, το Μπαγκλαντές κλπ .

Η Ανισακίαση (ή ανισακίδωση) συχνά συνδέεται με οξέα γαστρεντερικά συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία και έμετο. Ωστόσο, οι ασθενείς κυμαίνονται από το να είναι ασυμπτωματικοί έως να χρειάζονται φροντίδα έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, συχνά αναφέρονται αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούνται από την IgE σε μια σειρά αλλεργιογόνων πρωτεϊνών. Μερικά από αυτά τα αλλεργιογόνα, η τροπομυοσίνη και η παραμυοσίνη, επιδεικνύουν ισχυρή μοριακή και ανοσολογική διασταυρούμενη αντιδραστικότητα με άλλα ασπόνδυλα, συμπεριλαμβανομένων των καρκινοειδών και των ακάρεων, αλλά σχετίζονται μόνο μακρινά με τα τρεματώδη και τα πετάλια. Από το 1960, όταν περιγράφηκε για πρώτη φορά η ανισακίαση, χιλιάδες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί από την Ιαπωνία και εκατοντάδες από την Ευρώπη καθώς και από άλλα μέρη του κόσμου .

Η χώρα με τον υψηλότερο επιπολασμό λοιμώξεων από Anisakis στον άνθρωπο είναι η Ιαπωνία. Το μολυσμένο σούσι και σασίμι (εθνικά πιάτα ωμού ψαριού) αποτελούν σημαντική πηγή ανθρώπινης μόλυνσης, με 2000-3000 περιπτώσεις ανισακίασης να αναφέρονται ετησίως. Στην Ευρώπη, όπου το μαριναρισμένο ή ωμό ψάρι είναι μια γαστρονομική συνήθεια σε κάποιες περιοχές, η πραγματική συχνότητα εμφάνισης της ανισακίασης πιστεύεται ότι είναι κατάφωρα υποτιμημένη στον άνθρωπο λόγω του υψηλού επιπολασμού

Οι ανθρώπινες λοιμώξεις με νηματώδη και άλλα ελμινθικά παράσιτα συνδέονται συνήθως με ηωσινοφιλία ιστών και αυξημένα επίπεδα IgE, σημεία που μπορεί επίσης να εμφανιστούν σε ασθενείς που παρουσιάζουν υπερευαισθησία τύπου Ι έναντι ορισμένων αντιγόνων. Η τροπομυοσίνη, μια εξαιρετικά διατηρημένη πρωτεΐνη στους μυς και το δέρμα πολλών ασπόνδυλων, είναι ένα καλά αναγνωρισμένο ισχυρό αλλεργιογόνο, καθώς η μοριακή δομή ορισμένων περιοχών ασπόνδυλων τροπομυοσίνης διαφέρει σημαντικά από τα αντίστοιχα τμήματα των σπονδυλωτών

Με τους νέους διεθνείς κώδικες σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων, οι μεθοδολογίες αξιολόγησης κινδύνου θεωρούνται ως η επιστημονική διαδικασία για την αντιμετώπιση της δημόσιας υγείας, παγκοσμίως. Τόσο η επιδημιολογική προσέγγιση όσο και η προσέγγιση αξιολόγησης κινδύνου εξαρτώνται από την αξιολόγηση της εμφάνισης και της επιβίωσης του σταδίου μετάδοσης του εν λόγω παρασίτου. Για πολλές παρασιτικές λοιμώξεις που μεταδίδονται μέσω του περιβάλλοντος, η εκτίμηση της έκθεσης είναι ίσως η πιο δύσκολη παράμετρος για μέτρηση και συνεπώς για την κατανόηση αυτού του προβλήματος.