Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Η δερματίτιδα, ή αλλιώς έκζεμα, είναι μια συχνή ετερογενής πάθηση. Αποτελεί φλεγμονώδη αντίδραση του δέρματος σε μία σειρά ενδογενών και εξωγενών παραγόντων, ανάλογα με τη δράση των οποίων διακρίνεται σε δερματίτιδα εξωγενούς αιτιολογίας (ερεθιστική εξ επαφής δερματίτιδα, αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδα) και σε δερματίτιδα ενδογενούς αιτιολογίας (ατοπική δερματίτιδα, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, δυσιδρωσικό έκζεμα, νομισματοειδές έκζεμα).

Η δερματίτιδα στα χέρια, εκδηλώνεται συνήθως με τη μορφή μικρών φουσκάλων κατά μήκος των πλευρών των δακτύλων ή στις παλάμες. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με ξηρότητα και πόνο στα δάχτυλα και με ανοίγματα και ραγίσματα στις παλάμες ή γύρω από την περιοχή των δακτύλων.

Οι πιο συχνοί τύποι δερματίτιδας στα χέρια είναι:

1. Δερματίτιδα εξ επαφής

Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι μία φλεγμονή που προκαλείται από την έκθεση των χεριών σε ορισμένους ερεθιστικούς ή αλλεργιογόνους παράγοντες όπως το σαπούνι, το άρωμα, τα καλλυντικά ή τα προϊόντα καθαρισμού. Υπάρχουν δύο κατηγορίες δερματίτιδας εξ επαφής: H αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδα και η ερεθιστική εξ επαφής δερματίτιδα.

Η αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδα στα χέρια προκύπτει μέσα από την ευαισθητοποίηση του δέρματος, δηλαδή την επαφή του με κάποιο αλλεργιογόνο. Όταν ερχόμαστε σε επαφή με κάτι που μας προκαλεί αλλεργία, ο οργανισμός μας εκκρίνει μια φλεγμονώδη απάντηση, η οποία προκαλεί στο χέρι ερεθισμό, ξηρότητα, σκασίματα και κνησμό. Τα συχνότερα αλλεργιογόνα που προκαλούν αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής στα χέρια είναι ορισμένα μέταλλα, όπως ο χρυσός και το νικέλιο, τα χημικά στα αρώματα και το μακιγιάζ, τα γάντια από λάτεξ, τα συντηρητικά και ορισμένα φυτά.

Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής ενδέχεται να εμφανιστεί μετά από έκθεση του δέρματος των χεριών σε ήπιους ερεθιστικούς παράγοντες, όπως το σαπούνι και τα απορρυπαντικά. Το συχνό πλύσιμο των χεριών αποτελεί επίσης πιθανή αιτία, ιδιαίτερα για εκείνους των οποίων η εργασία προϋποθέτει καθημερινή και πολύωρη επαφή με νερό.

2.  Δυσιδρωσική δερματίτιδα

Κύριο χαρακτηριστικό της δυσιδρωσικής δερματίτιδας στα χέρια είναι τα μικρά κόκκινα εξανθήματα που προσβάλλουν τα δάκτυλα συμμετρικά ή τα μικρά εξογκώματα με έντονο κνησμό και φυσαλίδες, κυρίως στην πλάγια επιφάνεια των δακτύλων.  

Σε αυτού του είδους τη δερματίτιδα, όταν βρισκόμαστε σε αποδρομή της οξείας φάσης, μπορεί να εμφανιστούν επίσης ξηρότητα, εφελκίδες και απολέπιση, ενώ σε πολύ βαριές μορφές ενδέχεται να να υπάρξει επιμόλυνση των βλαβών.

3. Ατοπική δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μία κνησμώδης δερματοπάθεια με κληρονομούμενη προδιάθεση σε αρκετά μεγάλο ποσοστό.

Σε περιπτώσεις ατοπικής δερματίτιδας στα χέρια, το δέρμα εμφανίζεται ξηρό και ευερέθιστο, ενώ τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από πάχυνση, απολέπιση και μελάχρωση, λόγω έντονου κνησμού.

Προληπτικά, η αποφυγή εκλυτικών παραγόντων όπως η σκόνη, το τρίχωμα ζώων, τα αντισηπτικά και τα σαπούνια που προκαλούν ξηρότητα, είναι ένα μέτρο που συνιστάται να ακολουθείται.

Θεραπεία - αντιμετώπιση
Η θεραπεία, μετά από την πραγματοποίηση των απαραίτητων τεστ και εξετάσεων από αλλεργιολόγο, συνίσταται στην απομάκρυνση των υπεύθυνων ουσιών από την οποιαδήποτε επαφή με το δέρμα και πιθανότητα στη χρήση ανοσοτροποποιητικών, κορτικοστεροειδών, αντικνησμωδών και μαλακτικών κρεμών, καθώς επίσης και αντιισταμινικών (συστηματική θεραπεία), για ανακούφιση των εξάρσεων.

Χρήσιμες συμβουλές για καθημερινή εφαρμογή:

• Αποφεύγετε το συχνό πλύσιμο των χεριών και προτιμάτε υποαλλεργικά σαπούνια ή ειδικά κρεμοσάπουνα όταν το κάνετε.
• Χρησιμοποιείτε χλιαρό νερό.
• Αποφεύγετε την άμεση επαφή του δέρματος με απορρυπαντικά, σαμπουάν και άλλα πιθανά ερεθιστικά προϊόντα.
• Ενυδατώνετε συχνά το δέρμα με ειδικές κρέμες, ιδίως μετά το πλύσιμο των χεριών.