ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αναπληρωτής Διευθυντής 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας / Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών / Μετεκπαιδευθείς εις Royal Brompton Hospital / Imperial College University, St Thomas Hospital, London, UK / Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας και Kλινικής Ανοσολογίας / Επιστημονικός συνεργάτης του Δ.Θ.Κ.Α.Υγεία

Ιατρείο: Αγίου Τρύφωνος 3 & Γούναρη 41, Άνω Γλυφάδα 

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

 

Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κλιματική αλλαγή συνδέονται στενά. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία της παγκόσμιας ενέργειας προέρχεται από ορυκτά καύσιμα των οποίων η καύση παράγει τεράστιες ποσότητες CO2, μεθανίου, μαύρου άνθρακα, οξειδίων του αζώτου και αερολυμάτων θειικών. Μερικοί από αυτούς τους ρύπους (π.χ. CO2) είναι φυσικά αέρια θερμοκηπίου, τα οποία επιμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην ατμόσφαιρα. Άλλοι παράγοντες (π.χ. μεθάνιο ή μαύρος άνθρακας) έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής, αλλά συμβάλλουν επίσης στην κλιματική αλλαγή. Τα αέρια του θερμοκηπίου βοηθούν στη διατήρηση της θερμότητας της γης απορροφώντας την ενέργεια του ήλιου και ανακατευθύνοντάς την πίσω στην επιφάνεια της γης. Ωστόσο, ένας υπερβολικός αριθμός αερίων παγιδεύουν υπερβολική ποσότητα θερμότητας στην ατμόσφαιρα και τελικά εξηγούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη μεταβάλλει τα τοπικά μοτίβα βλάστησης και επιταχύνει τον ρυθμό ανάπτυξης και τη μορφολογία των φυτών, οδηγώντας σε αυξήσεις στις συγκεντρώσεις της αερομεταφερόμενης γύρης και αλλαγές στη γεωγραφική εξάπλωση των φυτών.  Από την άποψη αυτή, η κλιματική αλλαγή συσχετίστηκε με αυξημένη διάρκεια της  εποχής της γύρης της αμβροσίας (ragweed) σε διάφορες μελέτες που διεξήχθησαν στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Αλλαγές στην ατμοσφαιρική υγρασία και βροχόπτωση επηρεάζουν επίσης πολύ πιθανώς την ανάπτυξη και την κατανομή των μυκήτων, αλλά αυτή η πτυχή παραμένει ανεξερεύνητη. Οι αλληλεπιδράσεις αυτών των αλλαγών με τη φωτοπερίοδο οδηγεί στη τροποποίηση του τρόπου μετανάστευσης ορισμένων φυτών και μυκήτων. Σε αντίθεση με την ατμοσφαιρική ρύπανση, η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν έχει σχέση με την αυξημένη αλλεργιογονικότητα των φυτών.

Οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στα αλλεργιογόνα φυτά και τους μύκητες είναι πιθανό να συνεχιστούν στο μέλλον. Μια μακροπρόθεσμη πρόβλεψη αυτών των αλλαγών είναι δύσκολη, δεδομένου του πολλού μεταβλητού παράγοντα, αν και οι προσπάθειες υπολογισμού συνεχίζονται. Ένα μοντέλο ανάπτυξης με βάση τη διαδικασία των ζιζανίων, του ανταγωνισμού των φυτών και της δυναμικής του πληθυσμού προέβλεπε ότι η αμβροσία μπορεί να εξαπλωθεί στο Βόρειο Ευρωπαϊκές χώρες. Το Ragweed είναι εγγενές είδος στη Βόρεια Αμερική, αλλά τώρα εισβάλλει γρήγορα σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές. Ο αποικισμός των γεωγραφικών περιοχών από νέα είδη πιθανότατα θα προκαλέσει αναπνευστικά συμπτώματα τόσο από την ευαισθητοποίηση de novo όσο και από τη διασταυρούμενη αντιδραστικότητα με προϋπάρχοντα είδη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί ή επιδεινώνει τις αναπνευστικές ασθένειες. Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στην αναπνευστική υγεία είναι οι εξής:

    Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η αυξημένη συχνότητα των θερμικών κυμάτων ενισχύουν το ρυθμό επιδείνωσης, τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα των αναπνευστικών ασθενειών.  Η έκταση αυτής της συσχέτισης συνήθως αντιστοιχεί στα επίπεδα ρύπανσης του τοπικού αέρα.

    Η εποχικότητα και η σοβαρότητα της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος επηρεάζονται από τα πρότυπα ανάπτυξης των αλλεργιογόνων ειδών,  τα οποία μπορούν να δράσουν συνεργικά με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους.

    Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να αλλάξει το πρότυπο των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.

    Η έντονη βροχή και οι πλημμύρες προκαλούν υγρασία και πολλαπλασιασμό μούχλας στα πληγέντα νοικοκυριά, επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.

    Τα ακραία κλιματικά γεγονότα είναι η αιτία συγκεκριμένων φαινομένων όπως επεισόδια άσθματος που σχετίζονται με καταιγίδα. Κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων, ένας μεγάλος αριθμός ασθενών εμφανίζουν ασθματικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια των αρχικών 20-30 λεπτών μιας καταιγίδας μεγάλης κλίμακας, υπό την προϋπόθεση ότι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εποχής των αλλεργιογόνων και προκαλεί κρύα εκροή. Αυτό το φαινόμενο προκύπτει από μια ξαφνική απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων αεροαλλεργιογόνων  και υπάρχει υποψία αιτιώδους ρόλου για την αλλεργία στη γύρη. Έχουν τεκμηριωθεί πολλές μελέτες περιπτώσεων άσθματος που σχετίζονται με καταιγίδες, εκ των οποίων η πιο γνωστή πραγματοποιήθηκε στη Μελβούρνη (Αυστραλία) και αφορά σε καιρικά φαινόμενα στις 21 Νοεμβρίου 2016 (~ 4000 ασθενείς παρουσιάστηκαν σε νοσοκομεία με αναπνευστικά συμπτώματα) .

Εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους αεραγωγούς, τα μεταβαλλόμενα επίπεδα των αεροαλλεργιογόνων οφείλονται σε πολλές από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην αναπνευστική υγεία. Καθώς η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει επίσης την ποσότητα και τον τύπο των ρύπων στον αέρα, οι οποίοι αλληλεπιδρούν οι ίδιοι με τα αεροαλλεργιογόνα, είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθούν οι ατομικές ή / και οι συνδυασμένες επιπτώσεις αυτών των περιβαλλοντικών παραμέτρων στην αναπνευστική υγεία.

Οι αλλαγές πολιτικής είναι τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση της ρύπανσης. Ενώ οι ενέργειες των μεμονωμένων πολιτών μπορούν να μετριάσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση μόνο σε μικρό βαθμό, οι μεγαλύτερες αλλαγές στον τρόπο ζωής σε επίπεδο πληθυσμού οφείλονται κυρίως σε πολιτικές παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, πολλές χώρες έχουν εφαρμόσει νομοθεσία χωρίς καπνό για την προστασία του πληθυσμού, ιδίως των παιδιών σε δημόσιους χώρους. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση 35 παιδιατρικών μελετών έδειξε ότι η εφαρμογή πολιτικών χωρίς καπνό συσχετίστηκε σημαντικά με μείωση 9,8%  και 18,5% των εισαγωγών στο νοσοκομείο λόγω προσβολών άσθματος και λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, αντίστοιχα. Αυτές οι ενώσεις έτειναν να είναι ισχυρότερες σε περιοχές με πιο περιεκτικούς νόμους για την απαγόρευση του καπνίσματος, υποδεικνύοντας ότι είναι απαραίτητες αυστηρές πολιτικές για την απαγόρευση του καπνίσματος για να επιτευχθούν τα μέγιστα οφέλη για την υγεία.

Η αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η δέσμευση για μια πλήρη σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα από τη βιομηχανία αντιπροσωπεύουν τα απαραίτητα ορόσημα στον οδικό χάρτη για μια πιο φιλική προς το περιβάλλον οικονομία. Κατά την τελευταία δεκαετία, η εφαρμογή από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ ) του πλαίσιου περιβαλλοντικής πολιτικής συνέβαλε ουσιαστικά στη μείωση των εκπομπών πολλών ατμοσφαιρικών ρύπων και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ΕΕ κυκλοφόρησε πρόσφατα μια ενημερωμένη έκδοση των προτύπων περιβαλλοντικής απόδοσης για μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης, οι οποίες ορίζουν αυστηρότερα εύρη εκπομπών για NO, NO2,  διοξείδιο  θείου PM και υδράργυρος από σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Mια πρόσφατη έκθεση του European Economic Area έδειξε ότι ένα μεγάλο ποσοστό ευρωπαίων πολιτών εξακολουθούν να εκτίθενται σε συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων που υπερβαίνουν τa νόμιμα όρια χρήσης της ΕΕ και των κατευθυντήριων οδηγιών της ΠΟΥ. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν επί του παρόντος το 24% της συνολικής παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που δείχνει τον δρόμο που πρέπει να διανύσουμε πριν από την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων. Οι κυβερνητικές επενδύσεις σε καθαρή  θα πρέπει να συνοδεύονται από πολιτικές που θα ενθαρρύνουν τους προμηθευτές στην έγκαιρη μετάβαση από την υπάρχουσα ορυκτή υποδομή.

Σε τοπικό επίπεδο, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μπορούν να μειωθούν με τη μετάβαση από τις ιδιωτικές μηχανοκίνητες μεταφορές σε πιο βιώσιμους τρόπους, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες, η ποδηλασία και το περπάτημα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η καλή υποδομή ποδηλασίας ενσωματωμένη στις δημόσιες συγκοινωνίες, η εκπαίδευση τόσο ποδηλατών όσο και των αυτοκινητιστών και τα οικονομικά κίνητρα μπορούν να προωθήσουν την ποδηλασία

Διάφορες προσαρμογές στον τρόπο ζωής μπορούν να μετριάσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και την αλλαγή του κλίματος και να μειώσουν έμμεσα την έναρξη και την εξέλιξη των αναπνευστικών ασθενειών. Η αποφυγή μεμονωμένων μηχανοκίνητων μεταφορών αποτελεί απλή και βασική προσέγγιση. Συνιστάται επίσης η άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, καθώς τα οφέλη της αναμένεται να υπερβούν τις αρνητικές επιπτώσεις της έκθεσης σε εξωτερικά αλλεργιογόνα και ρύπους, τουλάχιστον στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Ωστόσο, ο περιορισμός του χρόνου που αφιερώνεται σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της περιόδου γύρης (για ασθενείς με αλλεργία στη γύρη) και κατά τη διάρκεια υψηλών ωρών κυκλοφορίας ή ζεστών ημερών είναι μια λογική προσέγγιση. Οι ειδοποιήσεις για την ποιότητα του αέρα, τα ημερολόγια γύρης και τα ημερολόγια αλλεργίας, μεταξύ άλλων κινητών εργαλείων υγείας, μπορούν να βοηθήσουν στον προγραμματισμό υπαίθριων δραστηριοτήτων και στον έλεγχο και την παρακολούθηση των συμπτωμάτων. Η κατανάλωση κρέατος  από τον άνθρωπο είναι από τις κύριες αιτίες της παραγωγής CO2 . Επομένως, η μείωση της κατανάλωσης κρέατος, μαζί με τον περιορισμό των ταξιδιών που πραγματοποιούνται από την εναέρια κυκλοφορία και την αύξηση της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών, είναι επίσης σημαντικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών CO2.

Ο επαρκής και τακτικός αερισμός των χώρων διαβίωσης και το φιλτράρισμα του εσωτερικού αέρα μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη μούχλας και να μειώσουν τις συγκεντρώσεις NO2 σε εσωτερικούς χώρους. Επιπλέον, η πρόληψη της υγρασίας και ο περιορισμός του αριθμού των χαλιών μπορεί να μειώσει το φορτίο των ακάρεων οικιασκής σκόνης (HDM). Ωστόσο, σε περιοχές με υψηλό φορτίο HDM, αυτές οι στρατηγικές είναι συχνά ανεπαρκείς, όπως τονίζεται από τις διεθνείς οδηγίες και τα έγγραφα συναίνεσης για την αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα.  Επιπλέον, τα άτομα με ατοπική προδιάθεση θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά την επιλογή της διατήρησης ενός κατοικίδιου ζώου. Από αυτή την άποψη, μια μεγάλη επιδημιολογική έρευνα εντόπισε την έκθεση στη γάτα κατά το πρώτο έτος της ζωής ως ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση αλλεργικής ρινίτιδας  και άσθματος κατά τη σχολική ηλικία.

Footer logos 1
Footer logos 2
Footer logos 3