Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Τα τελευταία έτη η όλο και πιο ενδελεχής έρευνα στον τομέα της ανοσολογίας  έδωσε την ευκαιρία παραγωγής νέων θεραπευτικών μεθόδων με την μορφή μονοκλωνικών αντισωμάτων. Το άσθμα σαν αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής και σαφούς συμμετοχής του ανοσολογικού κατταρράκτη δεν θα μπορούσε να μην ευεργετηθεί από αυτή την εξέλιξη τουλάχιστον ως προς κάποιους από τους φαινοτύπους του.

Η αντί IgE θεραπεία με τη μορφή της ομαλιζουμάμπης αποτελεί πλέον μια απολύτως ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία για το βαρύ επίμονο αλλεργικό άσθμα. Το πιο εντυππωσιακό στοιχείο είναι ότι η προσφορά της δεν αφορά μόνο στον έλεγχο του άσθματος αλλά και στην τροποποίηση της φυσικής πορείας της νόσου ειδικά αν η θεραπεία διαρκεί 5-6 έτη.  Η αποτελεσματικότητα της φαίνεται από την επίδραση σε παραμέτρους όπως η χρήση συστηματικών κορτικοστεροειδών , οι έκτακτες νοσηλείες, οι επισκέψεις σε τμήματα επιγόντων περιστατικών.

Η δοσολογία καθορίζεται από το βάρος του ασθενούς και την τιμή της ολικής IgE κατά την έναρξη της θεραπείας. Χρειάζεται προσοχή ως προς τον καθορισμό της ολικής IgE διότι είναι πιθανό να επηρεάζεται από τη συγχορήγηση κορτιζόνης, την εποχικότητα των συμπτωμάτων, τη χορήγηση ανοσοθεραπείας. Προς το παρόν τα όρια ολικής IgE που είναι αποδεκτά σχετικά με τη χορήγηση anti-ΙgE είναι μεταξύ 30IU/ml και 1500 IU/ml. Υπάρχουν όμως δεδομένα τα οποία καταδεικνύουν αποτελεσματικότητα και εκτός αυτών των ορίων.

Στη σύγχρονη ιατρική βιβλιογραφία υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον σχετικά με την εμφάνιση βιοδεικτών (biomarkers) μορίων που μπορούν να συμβάλλουν στην πρόγνωση θετικής ανταπόκρισης στην εκάστοτε θεραπεία.Υπάρχουν δεικτες της φλεγμονής του άσθματος που μπορούν να προβέψουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας του άσθματος με αντι-IgE όπως είναι το εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου, τα ηωσινόφιλα πτυέλων και περιφερικού αίματος  (μελέτη EXTRA). Άλλοι δείκτες, λιγότερο διαδεδομένοι οι οποίοι αφορούν το άσθμα είναι: Ηωσινοφιλική νευροτοξίνη, γκαλεκτίνη - 10, χολίνη, αργινίνη, ασετόνη, προτεκτίνη D1, οστεοποντίνη. Επίσης η υγροποίηση του εκπνεόμενου αέρα (condensate) μπορεί να δώσει πολλές πληροφορίες για το άσθμα μέσω μιας πλειάδας δεικτών όπως το ph, λευκοτριένια (αύξηση σε σοβαρό άσθμα), πλήθος μεσολαβητών (αδενοσίνη, αμμωνία, πεπτίδια, μεταβολίτες αραχιδονικού οξέος). Στο παρελθόν η διερεύνηση πιθανών άλλων βιοδεικτών σχετικά με αποτελεσματικότητα ομαλιζουμάμπης (ολική IgE, ειδική IgE, τρυπτάση ορού, CD23) δεν έδωσε αποτελέσματα

Η ομαλιζουμάμπη είναι μια ασφαλής θεραπεία και  οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά από το εικονικό φάρμακο. Η πιθανότητα αναφυλαξίας στην ομαλιζουμάμπη είναι 0.1-0.2% Η αναφυλαξία στο 78% των περιπτώσεων θα συμβεί στις τρεις πρώτες  χορηγήσεις και στο 68% στις δύο πρώτες ώρες. Ο μηχανισμός της αναφυλαξίας στην ομαλιζουμάμπη δεν έχει αποσαφηνισθεί. Πιθανή η συμμετοχή ενός πρόσθετου (Polysorbate) που ενισχύει την διαλυτότητα του σκευάσματος το οποίο έχει ενοχοποιηθεί για αντίστοιχες αντιδράσεις στην ερυθροποιητίνη. SPT, ID ομαλιζουμάμπης: 1: 100 000 (1.2 mg omalizumab/ml). Η συγκέντρωση αυτή δεν προκαλεί ερεθισμό, ανεπιθύμητες ενέργειες, IgG απάντηση σε ομαλιζουμάμπη. Υπάρχει πρωτόκολλο απευαισθητοποίησης το οπόιο έχει εφαρμοσθεί σε τρεις ασθενείς με κορτικοεξαρτώμενο άσθμα (Dreyfus Ann Allergy Asthma Immunol 2006).

Η ομαλιζουμάμπη δε σχετίζεται με εμφάνιση κακοήθειας όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της μελέτης EXCELS. Επίσης οι μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα παρασιτώσεων, θρομβοκυτοπενίας, Churg Strauss, υπερηωσινοφιλικού συνδρόμου. Στην εγκυμοσύνη προς τοπαρόν η χορήγηση ομαλιζουμάμπης αντενδείκνυται αν και αναφέρονται case reports τα οποία δεν έδειξαν κάποια αρνητική επίπτωση.

Ένα σημαντικό θέμα είναι για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να χορηγείται η αντι-IgE θεραπεία. Μελέτη ορόσημο αποτελεί αυτή του Nopp η οποία δημοσιεύθηκε στο Allergy  το 2009 και σύμφωνα με τα δεομένα της η χορήγηση επί 6 έτη φαίνεται να τροποποιεί τη φυσική πορεία της νόσου.