Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ο βήχας που μας ταλαιπωρεί είναι αλλεργικός και δεν οφείλεται σε κάποια ίωση;

Ο βήχας είναι ένα απόλυτα υγιές και απαραίτητο αντανακλαστικό, το οποίο βοηθά στην προστασία του αναπνευστικού συστήματος. Ωστόσο, την ίδια στιγμή δεν παύει να είναι και ένα αρκετά ενοχλητικό σύμπτωμα, πίσω από το οποίο κρύβονται πολλές αιτίες.  

Ο μη παραγωγικός βήχας είναι ένας ξηρός βήχας, ο οποίος δεν παράγει απόχρεμψη (φλέγματα ή βλέννα) και συνήθως αναπτύσσεται προς το τέλος ενός κρυολογήματος ή μετά από έκθεση σ’ έναν ερεθιστικό παράγοντα, όπως η σκόνη, ο καπνός, τα επιθήλια κατοικιδίων, κάποια καθαριστικά και λοιπές χημικές ουσίες κ.ά. Στη δεύτερη περίπτωση μιλάμε για τον αλλεργικό βήχα.

Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι πολλές φορές ο βήχας που οφείλεται σε λοίμωξη αναπνευστικού (πχ κοινό κρυολόγημα) και διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο (πχ 15-20 ημέρες), μπορεί να «κρύβει» αλλεργικό υπόστρωμα και θα πρέπει να διερευνηθεί από αλλεργιολόγο, αφού οι αλλεργικοί ασθενείς φιλοξενούν πιο ευπρόσδεκτα τις λοιμώξεις. Με άλλα λόγια ένας χρόνιος βήχας μπορεί να είναι μικτής αιτιολογίας. Εφόσον η φλεγμονή επιδεινωθεί θα υπάρξει υπερπαραγωγή βλέννης και ο βήχας θα εξελιχθεί σε παραγωγικό και στις δύο περιπτώσεις.

Το κρυολόγημα και οι αλλεργίες έχουν αρκετά παρόμοια συμπτώματα, όπως ο βήχας, η ρινική καταρροή και το φτέρνισμα, για αυτό και πολλές φορές δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε ποια από τις δύο καταστάσεις αντιμετωπίζουμε. Παρά τα κοινά τους συμπτώματα, τα κρυολογήματα και οι αλλεργίες είναι δυο διαφορετικές καταστάσεις, οι οποίες απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση κυρίως σε δεύτερο χρόνο.

Ο βήχας που οφείλεται σε αλλεργία (αλλεργικός βήχας)  τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από έντονη φαγούρα στα μάτια, δακρύρροια καθώς και συνάχι.

Από την άλλη πλευρά, ο βήχας που εμφανίζεται ως σύμπτωμα κρυολογήματος (ίωσης) τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από μυϊκούς πόνους σε όλο το σώμα και πολύ συχνά από κακουχία, χαμηλό πυρετό και δυσκολία, πόνο στην κατάποση.

Επιπλέον, το κοινό κρυολόγημα διαρκεί περίπου τέσσερις ημέρες, ενώ τα συμπτώματα της αλλεργίας μπορεί να διαρκέσουν πολλές εβδομάδες, με εναλλαγές ίσως σε ένταση, αλλά χωρίς ουσιαστικά να υποχωρούν.

Ο αλλεργικός βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα στα πλαίσια αρχόμενου  αλλεργικού άσθματος και χωρίς να είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από δύσπνοια, βάρος στο στήθος ή συριγμό (σφύριγμα) στην αναπνοή, νυκτερινές αφυπνίσεις. Επίσης μπορεί να μην έχει εδραιωθεί ακόμη ασθματική φλεγμονή και ο ασθενής να βήχει διότι έχει υπερευαισθησία λόγω της αλλεργίας του.

Ακόμα βέβαια και αν αναγνωρίσετε τις παραπάνω ενδείξεις, ο μόνος τρόπος για να μάθετε με βεβαιότητα αν έχετε λοίμωξη του αναπνευστικού ή αλλεργία είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό- αλλεργιολόγο σας.

Αντιμετώπιση αλλεργικού βήχα

Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα συμπτώματα, έτσι και οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το είδος και την προέλευση του βήχα. Συνήθως η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αλλεργικού βήχα περιλαμβάνει αντιισταμινικά για την καταστολή της αλλεργικής αντίδρασης, αποσυμφορητικά για να μειωθεί η συμφόρηση στη μύτη καθώς και κορτικοστεροειδή για έλεγχο και μείωση της φλεγμονής.Όλα αυτά τα φάρμακα δεν δρουν άμεσα στο βήχα αλλά έμμεσα μέσω της δράσης τους στη ρινίτιδα. Φυσικά η κύρια αντιμετώπιση θα γίνει μέσω εισπνεόμενων από το στόμα βρογχοδιασταλτικών και κορτικοειδών.

Αντίθετα, για τη θεραπεία του βήχα λόγω κρυολογήματος, εκτός από τα κατάλληλα αντιβηχικά σιρόπια (που έχουν περιορισμένη όμως αποτελεσματικότητα) ή αντιβιοτικά (εφόσον η ίωση επιπλακεί με βακτήριο και πάντα καθ’ υπόδειξη του ιατρού σας), μπορούν να βοηθήσουν οι γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο, τα πολλά υγρά, η ξεκούραση και η υγιεινή διατροφή, που περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C.

Πότε θα ξέρω ότι πρέπει να επισκεφτώ τον ιατρό μου;

Συνήθως ο βήχας είναι ένα σύμπτωμα το οποίο οι περισσότεροι θεωρούν ακίνδυνο και δεν του δίνουν την πρέπουσα σημασία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» και δείχνουν ξεκάθαρα ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί επίσκεψη στον ιατρό σας. Αυτό συμβαίνει όταν:

• Ο βήχας έχει διάρκεια πάνω από μία εβδομάδα και συνοδεύεται από υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί για 24 ώρες.
• Ο βήχας συνοδεύεται από φλέγματα ή αιμόπτυση.
• Βρισκόμαστε σε περίοδο ανάρρωσης και παρόλα αυτά υπάρχει υποτροπή.
• Η θεραπεία που ήδη λαμβάνετε ή εφαρμόζετε δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στη μείωση του βήχα.
• Υπάρχει έντονη δύσπνοια λόγω του βήχα.

Με άλλα λόγια, αν κάποια συμπτώματα επιμένουν ή δεν τα αναγνωρίζετε, πρέπει να απευθυνθείτε στον ιατρό σας, ο οποίος θα προχωρήσει σε διάγνωση και θα σας συστήσει την κατάλληλη αγωγή.